خودرو یا همان وسیله نقلیه نیازمند شناخت و رسیدگی است با ویتکس همراه شوید تا با مقاله ای دیگر شناخت خود را بیشتر کنید.
باتری خودرو یک ذخیره‌کننده انرژی است که وظیفه‌ی تأمین انرژی مورد نیاز سیستم‌های برقی خودرو را در شرایط روشن یا خاموش بودن پیشرانه برعهده دارد و در انواع مختلف تولید و به بازار عرضه می‌شود.
وسایل نقلیه برای شروع به کار موتور درون‌سوز یا استفاده از برخی امکانات الکترونیکی در حالت خاموش، به یک منبع انرژی برق نیاز دارند. این منبع همان باتری ماشین است که برق اولیه برای روشن شدن موتور را فراهم می‌کند. این قطعه نقشی کلیدی در راه‌اندازی خودرو دارد و چنانچه دچار خرابی شود، مشکلات زیادی را برای مالک وسیله نقلیه ایجاد خواهد کرد. همانطور که قابل حدس است، باتری خودرو قدمتی به اندازه خود خودرو دارد و جزو قطعات اصلی به شمار می‌رود. با این مقدمه قصد داریم در مطلب حاضر همه نکات مهم درباره باتری ماشین و عواملی را که باعث کاهش عمر یا کارایی این قطعه می‌شوند، مرور کنیم.
باتری خودرو یکی از اجزای مهم سیستم برقی خودرو است که وظیفه تامین انرژی لازم برای راه‌اندازی موتور و عملکرد سیستم‌های الکتریکی را دارد. باتری ماشین از چندین سلول تشکیل شده است که هر سلول حاوی دو الکترود مثبت و منفی و الکترولیت است. وقتی موتور خاموش است، باتری خودرو با استفاده از واکنش شیمیایی درون سلول‌ها، برق تولید می‌کند. زمانی که موتور روشن است، باتری خودرو از طریق برق تولیدی توسط دینام یا همان آلترناتور، شارژ می‌شود.
طراحی باتری خودرو با توجه به فناوری مورد استفاده در آنها از سوی سازندگان مختلف، متفاوت است. ولی اکثر ماشین‌هایی که مجهز به پیشرانه درون‌سوز هستند، باتری‌های اسیدی را مورد استفاده قرار می‌دهند. تعویض باتری ماشین نیز نسبت به مدل آن متفاوت است. طراحی انواع باتری خودرو در سه نوع متفاوت جای می‌گیرد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
باتری‌های مایع
باتری خودروهای دوگانه یا برقی
باتری‌های سرب اسیدی والو دار (VRLA)
باتری‌های مایع به باتری سلول مرطوب هم شناخته می‌شوند که نیاز به شارژ منظم با آب مقطر دارند.
باتری خودروهای دوگانه، برقی یا هیبریدی معمولاً از باتری لیتیوم یونی بهره می‌برند، اما امکان دارد که از نوعی باتری سرب اسیدی کمکی به عنوان ذخیره ثانویه نیز استفاده کنند.
باتری‌های سرب اسیدی والو دار، از انواع آب‌بندی شده بوده، برای همین به آنها باتری سرب اسیدی مهر و موم شده (SLA) هم می‌گویند. این مدل باتری‌ها به پر کردن نیازی نداشته و در صورت واژگونی تخلیه نخواهند شد.
باطری ماشین شامل انواع مختلفی می‌شود. اما در بازار ایران دو نوع پرکاربردتر از بقیه است که عبارتند از باتری اسیدی یا غیرسیلد و باتری سیلد یا اتمی.
باتری اسیدی خودرو به دلیل حساسیت بالا به دقت بیشتری برای نگهداری نیاز دارند. این نوع باتری برای مناطق گرمسیری مناسب‌تر است. این باتری‌ها که از نسل قدیم محسوب می‌شوند، به خاطر قیمت پایین هنوز طرفداران خاص خود را دارند.
در باتری اسیدی با کنترل سطح آب می‌توان سلامتی یا خرابی آن را تشخیص داد. در این نوع باتری سطح آب باید بین ۱۰ تا ۱۵ میلیمتر بالاتر از صفحات سربی باشد. چنانچه از زیر ماشین آب چکه کرد، کنترل کنید که آیا این آب از باتری نشت می‌کند، یا مربوط به سیستم خنک‌کاری است. اگر مربوط به باتری بود، احتمال خرابی آن قوت می‌گیرد.
باتری اتمی از مزایای متعددی برخوردار است. این باتری حساسیت کمتری به شارژ بیش از حد دارد و زمان شارژ آن کوتاه‌تر است. علاوه بر این، عمر باتری سیلد نسبت به باتری غیرسیلد بیشتر است و تولیدکننده مدت زمان بیشتری را برای نگهداری این نوع باتری در نظر گرفته است. اما باتری اتمی در مقابل دشارژ عمیق ضعف دارد و در صورت رخ دادن این حالت، به سرعت خراب می‌شود و قابل بازگشت نیست. چون در این باتری اسید مایع وجود ندارد و مواد فعال به صورت خشک است، پس از دشارژ عمیق، این مواد فعال از صفحات جدا می‌شود و به باتری آسیب می‌زنند.
تشخیص خرابی باتری اتمی یا سیلد سخت‌تر است و از روی ظاهر نمی‌توان متوجه آن شد. برخی از خودروها یک چراغ هشدار مخصوص خرابی باتری دارند که روشن شدن آن به معنای اتمام عمر این قطعه است.
باتری اسیدی نوع اقتصادی و پرطرفدار در انواع باتری خودرو است. از تفاوت باتری ها می شود به مواد استفاده شده در ساختار آن ها اشاره کرد. بطور مثال در ساختار باتری اسیدی از سرب استفاده شده است. باتری اسیدی قیمت مناسب و به نسبت مقرون به صرفه ای دارد و همچنین هزینه تعمیر و نگهداری این باتری بسیار مناسب است. از طرفی باتری اسیدی مقاومت بالایی دارد و خرابی این نوع از باتری خودرو بسیار کم است. حتی شارژ این باتری هم بسیار ساده است و با رعایت نکاتی به راحتی می تواند توسط خود راننده انجام شود. بطور مثال باید دقت کنید که این نوع از باتری خودرو را نباید بطور کامل شارژ کرد و قبل از کامل شدن شارژ باید از منبع برق جدا شود.
این باتری خیلی سریع شارژ می شود اما همانطور که گفتیم شارژ کامل باطری به دفعات، عمر مفید این نوع باتری را کم می کند. حالا بد نیست به چند مورد از معایب این نوع از انواع باتری خودرو هم بپردازیم تا با دانستن همه نکات انتخاب بهتری داشته باشید. در مورد باتری اسیدی باید به خاطر داشته باشید که سطح الکترولیت این باتری نیاز به مراقبت منظم و همیشگی دارد. ساختار این باتری به شکلی است که اجزاء آن قابل تجزیه هستند و آب داخل این باتری هم تبخیر می شود. برای اینکه از عمر مفید باتری مراقبت کنید توصیه می شود این باتری را بصورت کامل تخلیه کنید. همچنین توجه داشته باشید که در بین انواع باتری خودرو باتری اسیدی شارژدهی کمتری دارد و این باتری سریع تر انواع دیگر دشارژ می شود.
اجزاء داخلی این باتری قابل تعویض نیستند اما در صورت لزوم می توانید کمی آب مقطر یا الکترولیت به آن اضافه کنید. فراموش نکنید که اینکار را توسط متخصص انجام دهید.
باتری اتمی شامل مدل هیبریدی و نوع آلیاژی است، ساختار اصلی این باتری ها از کلسیم و ماده ای به نام آنتیموان و یک نگهدارنده ساخته شده و این باتری ها بدون نگهدارنده کارایی لازم را ندارند. در بدنه این نوع از انواع باتری خودرو سه چراغ وجود دارد. چراغ سفید رنگ علامتی از خرابی باتری ماشین است، قهوه ای رنگ نشان از کافی نبودن میزان شارژ خودرو است و چراغ سبز نشان دهنده وضعیت خوب باتری است. پس در صورت استفاده از این نوع باتری خودرو به روشن شدن چراغ های بدنه توجه کنید.
باتری اتمی از انواع محبوب باتری خودرو است. می دانید چرا؟ زیرا، این باتری ها نیاز به سرویس مراقبت و تعمیر ندارند. عمر مفید این باتری ها نسبت به انواع دیگر باتری خودرو بیشتر است. این باتری ها تخلیه نمی شوند و بنابراین به مشکل خالی شدن آب هم بر نمی خورید. باتری های اتمی در مقایسه با مدل های دیگر باتری خودرو، شارژ را برای مدت طولانی تری نگه می دارند. گفته می شود این نوع باتری در ماه چیزی کمتر از 2 درصد از شارژ خود را مصرف می کند. باتری اتمی به دلیل سادگی و هزینه کم تعمیرات در بین انواع باتری خودرو به باتری اقتصادی معروف است.
این باتری هم مانند انواع دیگر باتری خودرو معایب خاص خود را دارد. این باتری به نسبت مدل های اسیدی قیمت بالاتری دارد. با وجود اینکه عملکرد خوبی در هوای گرم دارد اما در فصل سرد به خوبی شارژ نمی شود و تا حد ممکن باید از سرما محافظت شود. به طور مثال در سرمای هوا از پوشش مخصوص باتری استفاده کنید. همچنین همانطور که همیشه گفتیم در فصول سرد همواره یک جامپ استارتر خوب به همراه داشته باشید.
سه عامل گرما، ارتعاش و تخلیه شارژ عمر باتری را کم می‌کنند.
گرما، خوردگی و تبخیر الکترولیت را سرعت می‌بخشد و این باعث کوتاه شدن عمر و از بین رفتن باتری ماشین خواهد شد. برای همین بیشتر خودروها مجهز به سدهای هوا یا لوله‌هایی خاصی هستند که هوا را به سمت آنها هدایت کرده تا سبب خنک و خوب نگه داشتن باتری شود.
لرزش موتور نیز مثل زلزله عمل می‌کند و همه چیز را تکان میدهد! به همین خاطر، تمام قطعات، از جمله صفحات داخلی باتری و اتصالات داخلی شل می‌شود، ولی اگر باتری ماشین درست نصب شده باشد، از لرزش خیلی زیاد در امان خواهد بود. به خاطر همین است که در بعضی مواقع، در بالای باتری تعدادی بست نصب می‌کنند.
تخلیه تصادفی بدترین اتفاق برای باتری‌های سرب اسیدی است. برای مدت طولانی روشن ماندن چراغ‌ها و یا شارژ نگه داشتن وسایل در ماشین در کل روز، سبب تخلیه باتری می‌شود و همین مسئله می‌تواند باتری را نیازمند شوک یا جامپ استارت (باتری به باتری) کند، ولی در این صورت باتری به طور کامل بازیابی نخواهد شد. همچنین سفرهای کوتاه هم عمر باتری را کم خواهد کرد، به این علت که دینام پس از راه‌اندازی‌های زیاد، زمان کافی برای شارژ باتری ندارد.
علائم خرابی باتری ماشینباتری ماشین یکی از قطعات مهم و حساس خودرو است که در صورت خراب شدن می‌تواند باعث ایجاد مشکلات و خطرات جدی برای راننده شود. بنابراین، شناخت علائم و نشانه‌های خراب شدن باتری خودرو می‌تواند به پیشگیری از این مشکلات کمک کند. این نشانه‌ها عبارتند از:
کاهش قدرت و سرعت استارت خودرو
کاهش نور و شدت روشنایی چراغ های داخل و خارج خودرو
کاهش عملکرد سیستم‌های الکترونیکی خودرو مانند رادیو، تهویه هوا، دزدگیر و…
نمایش پیام‌های هشدار در پشت آمپر
تغییر رنگ نشانگر وضعیت باتری
دلایل خرابی باتری خودرو
خرابی باتری ماشین دلایل و علت‌های مختلفی دارد که به طور خلاصه به آنها اشاره می‌کنیم.
فرسودگی باتری
باطری خودرو با گذر زمان فرسوده می‌شود و نیاز به تعویض دارد. معمولا بعد از دو تا دو و نیم سال، باطری ماشین قابلیت ذخیره انرژی را از دست میدهد. بنابراین، توصیه می‌شود که باتری اتومبیل را به صورت دوره‌ای تست و در صورت لزوم آن را تعویض کنید.
سوئیچ رله معیوب
اگر سوئیچ رله خراب باشد، شارژ باتری خودرو به طور مداوم تخلیه می‌شود. فرض کنید که سوئیچ رله در حالت «روشن» گیر کرده باشد. در این صورت، حتی زمانی که موتور خودرو خاموش است، جریان برق همچنان برقرار است. این امر نه‌تنها باعث تخلیه شارژ باتری می‌شود، بلکه ممکن است باعث خرابی سایر اجزا و سیستم‌ها شود.
عدم استفاده از خودرو به مدت طولانی
اگر اتومبیل خود را برای مدت طولانی رها کنید، باتری آن ضعیف و خراب می‌شود. سیستم‌های مختلفی در اتومبیل وجود دارند که نیاز به برق دارند، مثل سیستم قفل خودرو، دزدگیر، ناوبری و غیره. این سیستم‌ها از باتری انرژی می‌گیرند و باعث می‌شوند که شارژ باتری به مرور تمام شود.
خرابی دینام
باتری خودرو با استفاده از دینام یا آلترناتور، در حالی که موتور روشن است، شارژ می‌شود. ولی برای اینکه باتری ماشین به طور کامل شارژ شود، لازم است که خودرو را در یک مسیر طولانی برانید. دینام خودرو قادر نیست که باتری را در سفرهای کوتاه شهری به طور کامل شارژ کند. گفتنی است اگر دینام خراب باشد، باتری شارژ نخواهد شد.
ایراد سیستم برق خودرو
سلامت باتری خودرو ارتباط مستقیمی با سیم‌کشی و تجهیزات برقی دارد. اگر قصد نصب چراغ‌های کمکی یا سیستم صوتی دارید، حتما کابل‌های مورد استفاده را کنترل و از اتصال صحیح آنها اطمینان حاصل کنید. استفاده از سیم‌های ضعیف یا فیوزهای ناسالم باعث می‌شود باتری زودتر تخلیه شده و از عمر آن کاهش یابد.
سرما و گرمای شدید
باتری ماشین شما ممکن است در معرض دماهای بسیار بالا یا بسیار پایین قرار گیرد. اگر دما بیش از ۱۰۰ درجه سانتیگراد یا کمتر از ۰ درجه سانتیگراد باشد، عملکرد باتری کاهش می‌یابد و عمر آن کوتاه می‌شود. لذا در تابستان، سعی کنید خودرو را در سایه قرار دهید. در زمستان هم در صورت وجود پارکینگ، حتما ماشینتان را در پارکینگ پارک کنید.
استفاده غیراصولی از باتری
اگر وقتی که موتور ماشین را خاموش کرده‌اید، همچنان رادیو، سیستم ضبط و چراغ‌های داخلی را روشن بگذارید، باتری خودرو زودتر از موعد فرسوده می‌شود. همچنین چنانچه یک سیستم صوتی با قدرت بالا که نیاز به آمپر زیادی دارد، روی خودرو نصب کنید، باتری ماشین قادر به تولید برق کافی نیست و سرانجام کارایی خود را از دست میدهد.
برای نگهداری اصولی از باتری خودرو و افزایش طول عمر آن راهکارهایی وجود دارد. این راهکارها عبارتند از:
خودداری از رها کردن خودرو و عدم استفاده از آن برای مدت طولانی
پرهیز از استارت زدن بی‌مورد
باتری را تمیز نگه دارید و اب ان را چک کنید
تمیز کردن قطب‌ها و جلوگیری از سولفاته شدن آنها
عدم استفاده طولانی‌مدت از سیستم صوتی و سیستم روشنایی خودرو هنگام خاموش بودن موتور
پیشگیری از قرار گرفتن خودرو و باتری در معرض دماهای شدید
انتخاب باتری درست و متناسب با خودرو و شرایط آب و هوایی محل سکونت
عمر مفید باتری به عوامل متعددی بستگی دارد. از این رو نمی‌توان زمان دقیقی را برای طول عمر باتری ماشین اعلام کرد. عوامل تاثیرگذار بر این فاکتور عبارتند از:
استفاده از هوای گرم
دمای بالا و هوای گرم بر عملکرد باتری خودرو مستقیما تأثیرگذار است و هر چه باتری در دمای بالاتری کار کند، عمر مفید آن با شیب تندتری کاهش خواهد یافت.
استفاده در هوای سرد
درست مثل هوای خیلی گرم، هوای خیلی سرد نیز کارایی باتری را تحت تاثیر قرار داده و طول عمر آن را کاهش میدهد.
کار نکردن باتری برای مدت زمان طولانی
در این مطلب بارها به نقش عدم استفاده از خودرو برای مدت طولانی در افت عملکرد باتری اشاره کرده‌ایم. این کار روی عمر مفید باتری ماشین نیز اثری منفی دارد. در صورت خوابیدن باتری، می‌توان با عمل باتری به باتری خودرو موتور را روشن کرد.
برند و کشور سازنده باتری
مثل هر قطعه یدکی دیگر عمر مفید باتری نیز ارتباط مستقیمی با برند و کشور سازنده آن دارد. اگر باتری نامرغوب و ضعیف انتخاب کنید، طبیعتا زودتر از موعد عمر آن به سر خواهد رسید.
خالی شدن باتری دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد که مهمترین آنها عبارتند از:
پایان عمر مفید باتری
خوردگی صفحات داخلی باتری
ترکیدگی صفحات داخلی باتری
شل بودن اتصالات باتری
خوردگی اتصالات باتری
دینام معیوب
استفاده بیش از حد از لوازم جانبی
قرار گرفتن در معرض دماهای شدید
بیشتر بخوانیم :هیدروگرافی و زیبا سازی خودرو
عمر مفید باتری ماشین چه قدر است؟
عمر باتری خودرو به عوامل متعددی بستگی دارد. با این حال یک باتری استاندارد معمولا بین ۲ تا ۴ سال عمر می‌کند.
کدام باتری برای خودروی من مناسب‌تر است؟
خوشبختانه اکثر باتری‌های تولید داخل کیفیت مطلوبی دارند. نکته‌ای که باید مد نظر داشت این است که هنگام خرید باید حتما به گارانتی و تاریخ تولید دقت داشته باشید.برای انتخاب باتری مناسب خودرو باید به دفترچه راهنما یا وبسایت شرکت سازنده مراجعه کرد.
از کجا بفهمم که باتری خودرو خراب شده است؟
خراب شدن باتری علائم متعددی دارد که از جمله آنها باید به بد استارت خوردن خودرو، اخطار روی پشت آمپر و نور ضعیف چراغ‌ها اشاره کنیم.
بیشتر بخوانیم :معرفی لوازم تزیینی خودرو های ایرانی
باتری ماشین نقش مهمی در سلامت و عملکرد درست خودرو دارد. مثل سایر قطعات یدکی خودرو، باتری نیز از عمر مشخصی برخوردار است و پس از مدتی معین کارایی خود را از دست میدهد. اما با رعایت برخی نکات از جمله توجه به اصول نگهداری از خودرو در زمستان و تابستان می‌توان از خوابیدن باتری خودرو و افت عملکرد آن جلوگیری کرد.
از طرف دیگر دقت کنید که از تاریخ تولید باتری نهایتا بیش از ۶ ماه نگذشته باشد. چراکه اگر از تاریخ تولید باتری بیشتر از این مدت سپری شود، الکترولیت و صفحات سربی دیگر کیفیت اولیه را نخواهند داشت.
.webp)
